Tekrar eden diyet döngülerinin yol açtığı fiziksel ve psikolojik olumsuzluklar, yo yo diyeti ve sendromu dediğimiz, bir kısır döngüye neden olmaktadır.
Yo yo döngüsüne girmeden, kalıcı olarak ve sağlıklı bir şekilde kilo verebilmek için diyet sürecinin gerçekçi ve sürdürülebilir bir yaklaşımla, kişiye özel planlaması ve aceleye getirmeden doğal seyrini tamamlanması bu yüzden önemlidir.
Bir haftada 5 kilo verdiren şok diyet listeleri yo yo etkisini tetikleyen başlıca nedenlerden biridir ve yo yo sendromu, her seferinde daha çok kilo alınmasına yol açar, kilo vermeyi zorlaştırır, deyim yerindeyse diyet yapmak işkenceye dönüşür.
Yanlış diyet döngülerinin sebep olduğu yo yo etkisinin fiziksel olarak verdiği rahatsızlık, kişinin sosyal hayatta sıkıntı yaşamasına neden olur. Bir zayıflayıp bir kilo almak ve giderek daha kilolu görünmek, sosyal çevrenin hoş olmayan sorularına ve sohbetlerine konu olur.
İskelet sisteminin, her diyet döngüsü sonrası giderek artan yükü sebebiyle hissedilen kronik ağrılar ise kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Neyse ki yo yo döngüsü aşılamayacak bir sendrom değildir fakat beslenme uzmanı desteği gerektirir.
Yo Yo Döngüsü ve Dirençli Kilo
Yo yo döngüsü nedeniyle üst üste biriken yağ dokusu, inatçı kiloya dönüşür ve çoğu kişi asla kilo veremeyeceğini, verse bile fazlasıyla geri alacağını düşündüğü için sağlıklı beslenmekten, diyet yapmaktan, kilo vermekten umudunu keser.
Kilo alıp verme süreçleri ne kadar çok kere tekrar ederse, beden ölçüleri de her seferinde o kadar genişler.
Yo yo döngüsüne giren hemen herkes belli bir kiloya ulaştıktan sonra diyet yapmayı tamamen bırakır, kilo almaya devam eder. Çeşitli sağlık sorunları, uyku problemleri, metabolik yaşlanma, Tip 1 diyabet, insülin direnci ve haşimato gibi otoimmun sistem hastalıkları ile baş etmek zorunda kalır.
Bu hastalıklar, sağlıklı beslenme ihmal edildiği takdirde çok hızlı şekilde kilo yapan metabolik rahatsızlıklardır. Kilo aldıkça hastalıklar derinleşir, hastalıklar ilerledikçe kilo almak kolaylaşır ve böylece beden bir kısır döngüye girmiş olur.
Doğru bir beslenme modeli ve biraz sabırla, yo yo etkisi nedeniyle normal kilosunun çok çok üstüne çıkmış kişiler bile ideal vücut ağırlığına kavuşabilir. Nasıl mı?
Gelin önce Yo yo döngüsü nedir, neden olur, nasıl etkileri vardır gibi konuları detaylı olarak inceleyelim, sonra da bu döngüden nasıl çıkılır ona bakalım…
Yo Yo Sendromu Nedir?
Yo yo döngüsü ya da yo yo sendromu kısaca, diyet yapıp kilo verdikten bir süre sonra verilen kilonun da fazlasını geri almak ve sonra yeniden diyet yapmak/yeniden bir öncekinden daha fazla kilo almak şeklinde açıklanabilir. Her seferinde bir önceki kilonun üzerine çıkılan bu döngü birden fazla kere tekrarlandığında vücut yo yo sendromuna yani kilo alıp verme ve sürekli diyet yapmak döngüsüne girmiş olur.
Başarısız diyet denemelerinden farklı olarak yo yo döngüsünde diyet boyunca kilo verilir fakat sonradan daha fazlası geri alınır.
Yo yo sendromu, kilo vermek isteyen kadın ve erkeklerin kendi başlarına uyguladıkları diyet planları ile ya da diyetisyen kontrolünde yapılan kilo verme süreçlerinin ardından meydana gelebilir. Kişi kendi çabasıyla ya da beslenme desteği ile vermek istediği ya da ona çok yakın miktarda kiloyu verir fakat diyet bittikten sonra tekrar kilo almaya başlar.
Belli bir noktada yeniden diyete başlanır. Bu aşamada genellikle eski kiloyu yakalamak zorlaşır, verilen kilo bir süre yeniden ve maalesef fazlası ile geri alınır ve diyet yaptıkça kilo alıp verme durumundan çıkmak zorlaşır.
Yo yo döngüsü nedeniyle obezite sınırına kadar gelmek mümkündür. Diyet sonrası verilen kiloyu almamak ve yo yo döngüsüne girmemek için kiloya neyin neden olduğunun tespit edilmek bu nedenle çok önemlidir.
Yo Yo Sendromu Nedenleri?
Yo yo etkisinin en önemli nedenlerinden biri sağlıklı beslenerek sürekli formda kalmak yerine, belli dönemlerde hızla kilo verdiren diyetler yapmayı alışkanlık haline getirmektir.
Metabolik dengenin bozulmasına yol açan bu gibi kısa diyetlerle verilen kilolar, kısa sürede maalesef geri alınır.
Açlık ve kalori kısıtlamalı diyetlerden sonra yeme atakları ile vücut kaybettiği yağı fazlasıyla depolamak gibi bir doğal refleks gösterir. İnsan vücudunun hayatta kalmak üzere programlanmış kusursuz nitelikleri, diyet yanlışları nedeniyle giderek artan kilo kontrol sorunlarına ve yeme bozukluklarına zemin hazırlayan olumsuz bir özelliğe dönüşür.
Yo yo sendromunun nedenleri nelerdir sorunun cevabı kişiden kişiye değişir fakat aşağıdakiler kilo alıp verme döngüsüne yol açan yaygın nedenler olarak görülebilir:
- Kısa süre içinde fazla kilo vermek
- Şok diyetlerle kontrolsüz ve sağlıksız şekilde zayıflamak
- Zayıflama ilaçları, zayıflama çayları vesaire kullanmak
- Sürekli olarak diyete girmek zorunda hissetmek, diyeti her seferinde yarım bırakmak ve yeniden bu sefer daha sert bir diyete başlamak
- Düğün, nişan, mezuniyet gibi özel günler öncesi 4-5 kilo vermek üzere yapılan açlık oruçları, sağlıksız diyetler
- Düşük karbonhidrat veya karbonhidrat yasaklı diyetler ile kilo verdikten sonra kontrolsüz bir şekilde karbonhidrat tüketmek
- Yeme atakları & Duygusal açlık
Yo Yo Sendromunun Zararları
Sürekli kilo alıp vermek başta iç organlar, hormonal yapı, kas ve iskelet sistemi, cilt, kalp damar ve mide bağırsak sağlığı olmak üzere, vücudun tüm diğer sistemlerine çeşitli zararlar verebilir.
Beslenme, diyet ve kilo kontrolü bakımından yo yo etkisinin zararlarını söyle sıralayabiliriz:
- Dirençli kilo
- Obezite
- Yerleşik bölgesel kilo
- Diyet yapmakta zorlanma
- Açlık tokluk hormonlarının bozulması
- İnsülin direnci & Diyabet
Yo Yo Sendromu Nasıl Geçer?
Yo yo döngüsü en az iki kere diyet yaparak kilo vermek ve bu kiloları ya da daha fazlasını geri almak demektir. Bu süreç bir günde gelişmez, zamana yayılan bir olaydır. Yo yo sendromundan kurtulmanın ilk kuralı sağlıklı ve dengeli bir beslenme modelini kalıcı hale getirmeyi hedeflemek ve geçici süre diyet yapma kafasından çıkmaktır.
Verilen kilonun geri alınmasına neyin neden olduğunu tespit edildikten sonra, dengeli ve protein bakımından zengin bir beslenme modeli uygulayarak yo yo sendromunu sonsuza kadar hayatınızdan çıkarmak mümkün.
Yo Yo Döngüsünden Çıkmanın Yolları
Bu konuda yapılan araştırmalar, kişiye özel metabolik analiz sonrasında besin gruplarından dengeli olacak şekilde protein, yağ ve karbonhidrat içeren, sağlıklı bir beslenme modelinin yaşam biçimi haline getirilmesi gerektiğini net bir şekilde ortaya koyuyor.
Yo yo döngüsü konusunda mesleki yeterliliği olan deneyimli bir diyetisyenle çalışmak bu noktada önemli bir avantaj sağlayabilir.
Bize göre yo yo döngüsünden çıkmanın yolları ise aşağıdaki gibidir:
- Sağlıklı diyet listeleri ile acele etmeden ve kalıcı olarak kilo vermeyi hedeflemek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Metabolizma hızını artırmak
- Beslenme ve mutfak kültürünü, sağlıklı beslenme alışkanlıklarına göre yeniden düzenlemek
Son olarak sabırlı olmak, kalıcı olarak kilo vermek ve kendinizin en iyi halini hedeflemek, sağlıklı ve fit kalmanın en kolay yolu olduğunu bir kez daha anımsatmak isteriz.
Pınar Demirkaya, deneyimli bir beslenme uzmanı olarak kendi beslenme ve danışmanlık merkezinde, danışanlarının ideal vücut ağırlığına ve sağlıklı beden durumlarına kavuşması için çalışmalarını sürdürmektedir.
- Magnezyumun Farklı Formları ve Faydaları - 19 Kasım 2024
- Diyetin İlk Haftası Neden Kabızlık Yaşanır? - 16 Kasım 2024
- İnatçı Karın Yağları için Ne Yapmalıyım? - 13 Kasım 2024