Diyabet yani bilinen adı ile şeker hastalığı, vücudun şekeri işleme ve enerjiye dönüştürme dengesinin bozulmasıyla çoğu zaman kilo fazlasına neden olur.
İnsülin hormonunun işlenmesi sekteye uğradığında kan şekerinin dengesi çok sık dalgalanır. Bu durum metabolizma hızının yavaşlamasına ya da birden çok hızlanmasına neden olabilir. Şeker hastalarının aşırı kilo ya da zayıf olmasının nedeni metabolizma hızının bu dengesiz çalışma ritmidir.
Daha çok genetik yatkınlık ile açıklanıyor ve sebebi bilinmeyen otoimmün hastalıklar kategorisinde değerlendiriliyor olsa da şeker hastalığı beslenme alışkanlıkları nedeniyle vücudun girdiği bir tür kriz yönetimidir ve beslenme ile iyileştirilmesi mümkün bir hastalık olduğunu artık çok daha yüksek sesle söyleyebiliriz.
Şeker Hastalığı (Diyabet) Nedir?
Şeker hastalığı (diyabet), insülin hormonunun yetersiz kalması nedeniyle kandaki şeker (glukoz) miktarının artması olarak özetlenebilir. Pankreas tarafından salgılanan insülin yeterli olmadığı için şeker hastaları dışarıdan insülin takviyesi almak zorunda kalır.
Peki pankreas neden yeteri düzeyde insülin salgılayamaz hale gelir ya da insülin yetersizliği nasıl oluşur?
Şeker, vücudun temel enerji kaynağıdır. Özellikle beynin günlük faaliyetleri için ihtiyacı olan yakıt karbonhidratlardan elde ettiğimiz şekerdir. Pankreas, karbonhidrat içeren gıdalardan sentezlenen şekeri, insülin hormonu aracılığıyla beyne, iç organlara, kaslara kısacası tüm hücrelere iletilmesinden sorumlu organdır. Böylece vücudun günlük faaliyetlerini sürdürebilmesi için gereken enerji tüm metabolizma için temin ve tazmin edilir.
İnsülin hormonu yetersiz olduğunda glukoz hücrelere iletilemez ve kandaki şeker miktarı yükselir. Bu durum şeker hastalığının başlangıç evresidir ve bu aşamada pankreas kandaki şekeri dengelemek için daha fazla insülin salgılar. Gereğinden fazla çalışması kısa sürede pankreasın yorulmasına ve yetersiz kalmasına neden olur. Bu noktada insülin takviyesi kaçınılmaz hale gelir.
Şeker Hastalığı (Diyabet) Belirtileri
Diyabetin belirtileri kansızlık, tiroid gibi birçok hastalık ya da sendrom ile benzer özellikler taşır. Erken dönem belirtileri bu hastalıklara ya da vitamin eksikliğine yorulduğu için pre-diyabet evresinde birçok kişi erken teşhis şansını kaybeder.
Beslenme danışmanlığı açısından diyabetin belirtileri genellikle verilemeyen kilolar ve başarısız diyet denemeleridir çünkü diyabet ya da pre-diyabet olsun şeker hastaları için diyet yapmak, ani şeker düşmeleri nedeniyle, diğer insanlara göre daha zor olabilir.
Çok yeme, tokluk hissine ulaşamama, açlık atakları şeker hastalığının bilinen en yaygın belirtileridir.
Kandaki şeker miktarının böbrekler yoluyla atılması, vücudun aşırı su kaybetmesine neden olur. Çok su içme ve ağız kuruluğu gibi popüler belirtilerin sebebi, şekerin üriner sistem aracılığıyla vücuttan atılıyor olmasıdır ki, bunun da uzun vadede böbrek yetmezliğine neden olması gibi bir tehlike söz konusudur.
Şeker hastalığının en sık gözlemlenen diğer belirtilerini şöyle sıralayabiliriz:
- Hızlı kilo almak, hızlı kilo vermek.
- Kilo alamama, kilo verememe.
- Yaraların geç iyileşmesi.
- Halsizlik, kronik yorgunluk ve uyku sorunları.
- Agresif ya da depresif ruh hali.
- Gözlerde yanma, görme bozuklukları.
- Cilt kuruluğu, hassas cilt yapısına sahip olmak.
- Ayaklarda yanma, karıncalanma, huzursuzluk.
Tip 2 Diyabet
Diyabet çeşitleri arasında en çok bilinenlerden biri tip 2 diyabet şeker hastalığıdır ve beslenmenin düzenlenmesi sayesinde tamamen iyileşebilir.
Tip 2 diyabet, hücrelerin herhangi bir sebepten ötürü insülin hormonuna karşı duyarsızlaşması sonucu ortaya çıkan yüksek şeker durumudur. Zamanında tespit edilememiş gizli şeker, sonrasında Tip 2 diyabet olarak karşımıza çıkar.
- Hamilelik dönemi.
- Genetik yatkınlık.
- Sürekli ve aşırı stres durumu.
- Fazla kilo.
- Pankreasta tümör ya da enfeksiyon.
Yukarıda saydığımız durumlar Tip 2 diyabetin yaygın nedenleridir. Ayrıca doğum sonrası ve/veya emzirme döneminin ardından Tip 2 diyabet oluşabilir. Hormonal yapının değişmesi, hücrelerin insülin hormonuna duyarsızlaşmasına yol açmaktadır.
Tip 2 Diyabet Belirtileri
- Sürekli açlık hissi, yemekten kısa süre tekrar acıkma.
- Sık idrar.
- Çok su içmek.
- Ağızda kuruluk.
- Enfeksiyon.
- Enflamasyon.
- Kas ağrıları.
- Cilt kuruluğu.
Tip 2 Diyabet Nasıl Beslenmeli?
Tip 2 diyabet kilo verme ve iyileşme sürecinin birlikte yürüdüğü bir beslenme danışmanlığını kapsamalıdır. Kilo aldıkça hastalık ilerler bu yüzden diyabetlilerin ideal vücut ağırlığını koruması, tedavinin sürekliliği açısından önemlidir.
Danışanlarımız arasındaki çok sayıda tip 2 diyabet hastasının kişiye özel oluşturduğumuz beslenme ve egzersiz planı sayesinde hem kilo vermeyi hem de insülin ilaçlarıyla vedalaşmayı başardığını söyleyebiliriz.
Tip 2 diyabet bir otoimmün rahatsızlıktır ve beslenme ve yaşam şeklinin düzenlenmesi sayesinde iyileştirilebilir. Kan şekerinin yüksek ya da düşük olmasını engelleyecek şekilde, ideal vücut ağırlığını korumamıza yardımcı olacak beslenme modeli Tip 2 diyabet için şu şekilde tarif edilebilir:
- Basit şeker ve basit karbonhidratlar beslenmeden çıkarılmalıdır.
- Paketli ve işlenmiş gıda tüketimi minimumda olmalıdır.
- Besin çeşitliliği göz önünde tutularak, mevsimine uygun beslenmeye dikkat edilmelidir.
- Kişiye özel oluşturulan diyet listesi, diyabet hastasının yemekten hoşlandığı gıdaları da barındırmalıdır.
- Boy, kilo ve vücut kitle indeksine göre yeterli miktarda, kalori sınırlaması yapılmadan, doyurucu öğünler planlanmalıdır.
- Lif, protein, yağ ve kompleks karbonhidrat dengesine dikkat edilmelidir.
- Hayvansal yağ tüketimi sınırlandırılmalıdır.
Diyetisyen tarafından hazırlanan diyabet diyet listesi, düzenli olarak yapılan kan tahlillerine ve mevsime göre dönem dönem güncellenmelidir.
Tip 1 Diyabet
Tip 1 diyabette pankreas insülin üretmeyi tamamen bırakmış olabilir ya da yetersiz salgılanmaktadır. Tip 1 diyabet hastaları bu sebeple insülin iğnesi vurulmak zorundadırlar. Tip 1 şeker hastalığı Tip 2 diyabetten farklı olarak genellikle çocukta ortaya çıkar ve insülin kullanmaya devam ettikleri halde beslenme desteği almaları gerekir.
Tip 1 Diyabet Belirtileri
Tip 1 diyabetin belirtileri Tip 2 diyabet ile aynıdır. Çok su içmek, sık idrara çıkmak ve diğer belirtiler Tip 1 diyabette de aynı şekilde seyreder fakat farklı olarak kilo kaybı söz konusudur.
Besinlerin hücrede işlenip enerjiye dönüşemiyor olması yağ hücrelerinin enerji kaynağı olarak kullanılmasına neden olduğu için Tip 1 diyabet hastaları kilo kaybı yaşarlar. Bu yüzden insülin vurulurken beslenmelerine dikkat etmeleri, tedavilerine ek olarak hayat boyu beslenme desteği almaları gerekmektedir.
Tip 1 Diyabet Nasıl Beslenmeli?
İnsülin vurulmak ve şeker tüketmemek gibi bir zorunluluğu olması sebebiyle Tip 1 diyabet yaşam konforunu görece artıran bir hayat tarzını kabullenmek zorunda bırakır. Şeker hastalığı tehlikeli sonuçları olabilen ciddi bir sağlık sorunudur fakat beslenme desteği, egzersiz ve düzenli kontroller sayesinde son derece sağlıklı bir bedene sahip olmak da imkânsız değildir.
- Basit şeker ve basit karbonhidrat tüketiminden uzak durulmalıdır.
- Alkol kullanmamaya özen göstermelidir.
- Lif bakımından zengin, gıda çeşitliliği yüksek bir beslenme tercih edilmelidir.
Diyabet Tedavisi
Beslenmenin düzenlenmesi, egzersiz yapmak, yaşam alışkanlıklarının diyabete göre yeniden oluşturulması ve diyabet hakkında farkındalık edinmek, diyabet tedavisinin ayrılmaz parçalarıdır.
Şeker hastalığı tedavisi, bedenin gereksinimlerini öncelik haline getirmek üzerine kuruludur ki, şeker hastası olmadan da hepimizin doğal olarak yapması gereken aslında tam da budur. Dolayısıyla diyabet tedavisinin hayatınıza olumlu katkıları olduğundan da söz etmek isteriz:
- Sağlıklı beslenmeyi yaşam biçimi haline getirmiş olursunuz.
- Düzenli egzersiz yapma alışkanlığı kazanırsınız.
- İdeal vücut ölçülerini korumak, bel bölgesindeki yağlanmadan kaçınmak, uzun yıllar fit görünmenize yardımcı olur.
- Şeker yemediğiniz için cildiniz genç kalır.
Şeker Hastalığında Online Diyet
Tip 2 diyabet veya Tip 1 diyabet fark etmez, her ikisi için de uzaktan beslenme desteği ile kilo vermek, insülin ve şeker değerlerinizi kontrol altına almak mümkündür.
Şeker hastalığında online diyet hakkında detaylı bilgi almak ve merak ettiğiniz her konuda danışmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Pınar Demirkaya, deneyimli bir beslenme uzmanı olarak kendi beslenme ve danışmanlık merkezinde, danışanlarının ideal vücut ağırlığına ve sağlıklı beden durumlarına kavuşması için çalışmalarını sürdürmektedir.
- Magnezyumun Farklı Formları ve Faydaları - 19 Kasım 2024
- Diyetin İlk Haftası Neden Kabızlık Yaşanır? - 16 Kasım 2024
- İnatçı Karın Yağları için Ne Yapmalıyım? - 13 Kasım 2024