Sporcu Beslenme Danışmanlığı

Beden, hareket etmek için enerjiye ihtiyaç duyar; beslenme bu enerjinin yakıtıdır. Sporcunun performansı ve başarısı, yakıtına yani beslenmesine bağlıdır.

Vücudumuz, tüm yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için olduğu gibi fiziksel aktivitede  bulunabilmek için de gene besinlerden elde ettiği enerjiyi kullanır. Yaşamaya devam edebilmek, hareket edebilmek ve daha fazlasını yapabilmek için, besleniriz. Sporcu beslenmesi, bedendeki enerji ve besin ilişkisini en iyi şekilde gözlemleyebileceğimiz alan olması nedeniyle çok değerli ve çok öğreticidir. Elit sporcu dediğimiz profesyoneller, beslenme ile spor arasındaki ilişkiyi o kadar iyi bilirler ki, onların yemekle kurduğu ilişki motorlu araçların yakıt almasına benzetilebilir. Her iki durumda da hedef aynıdır: en iyi performansı elde edilebilecek enerji kaynağını kullanmak.

Profesyoneller için beslenme, sosyal bir paylaşım ya da zevk konusu olmaktan ziyade pragmatist bir yerdedir ve çok daha önemlidir. Dünyada hemen hemen tüm profesyoneller beslenme danışmanı ile çalışır ya da kendileri bu alan fazlasıyla hakimdir. Bedenin ve yapılan sporun gereksinimlerine göre alınması gereken yağ, karbonhidrat ve protein miktarının sporcuya özel olarak belirlenmiş olması gerekir ki bunun için kişiye özel analizler ve sürekli takip şarttır. Yapılacak antrenmana göre, sporcunun ihtiyacı olan besinin, planlanan öğünlerde alınması, sporcunun tüm fiziksel yeteneklerini maksimumda kullanmasını ve performansının çok daha iyi hale gelmesini sağlar.

Sporcuya ve Yaptığı Spora En Uygun Beslenme Programının Oluşturulması 

Sporcu beslenme danışmanlığı; sporcunun fiziksel durumuna, ilgilendiği spor dalına, antrenman sayısına ve süresine, yaşına, biyolojik cinsiyetine ve vücudunun yağ-kas dengesine göre, sporcuya özel olarak programlanır. Sporcunun gereksinimi olan enerji, beslenme ile karşılanacak şekilde bir planlama oluşturulur. Sporcunun dört temel gereksinimi, sporcu beslenmesinin de temel prensiplerini oluşturur:

1) Performans: 

Sporcu beslenmesinin en temel amacı performansı artırmaktır. Sporcunun kendi maksimumu görebilmesi, kapasitesi en iyi şekilde kullanmasına yardımcı olmaktır. Beslenmeyi, sporcunun enerji ihtiyacını en iyi, en kaliteli şekilde karşılayabilmek üzere planlarız. Bu noktada kişinin bireysel damak zevki ve tercihleri örneğin vegan, vejetaryen olmak gibi, beslenme planı oluşturulurken dikkate alınır.

Profesyoneller için antrenör raporu doğrultusunda sürekli olarak güncellenme ve takip söz konusudur.

2) Fiziksel Koruma: 

Sporcunun yeterli ve dengeli beslenmesi, performansını artırdığı gibi sakatlanmalara karşı koruma sağlar, olası sakatlık durumlarında bedenin kendi kendini onarma mekanizmalarının güçlü olmasına yönelik bir beslenme takip edilir. Profesyonel sporcular için sakatlanmalar, sürecin kaçınılmaz durumları arasındadır. Bedenin güçlü olması, beslenmenin buna göre planlamasını bir ihtiyaçtır, zorunluluktur ve sporcular sıradan insanlara göre çok daha kısa sürelerde iyileşirler.

3) Dayanıklılık:

Fiziksel dayanıklılık, sporcu beslenmesinin bir başka önemli hedefidir. Sporda derinleşme, fiziksel dayanıklılıkla elde edildiği için profesyoneller kadar amatör ya da spor yapmayı yaşam şekli haline getirmiş kimselerin de fiziksel dayanıklılığı güçlendirmek üzere beslenmesi büyük fark yaratır.

4) Konsantrasyon:

Spor, aynı zamanda bir zihinsel konsantrasyon meselesidir ve beslenme ile konsantrasyon arasındaki bağın ne kadar güçlü olduğunu artık çok daha iyi biliyoruz. Sporcu için konsantrasyon hem antrenman hem de müsabaka sırasında hayati derecede önemlidir. Kendini koruyabilmesi, sakatlanma ya da yaralanmalara neden olacak her hangi durumlara karşı reflekslerin güçlü olması, kasları kadar zihinsel konsantrasyonunun da güçlü olmasını gerektirir.

Sporcu beslenmesi üzerine yapılan klinik çalışmalar ve bilimsel araştırmalar gösteriyor ki beslenme ile tüm bu ihtiyaçların %60’ını sağlamak mümkün. Başka bir deyişle spor %60 beslenme üzerine inşa edilir.

Dünyada Sporcu Beslenmesi Doğal Besinlerden Yana 

Beslenme, giderek doğasına yani topraktan gelene doğru yüzünü dönüyor ve supplementlerin, protein tozlarının, tabiri caizse pabucu biraz dama atılıyor diyebiliriz. Sporcu beslenmesinde de diğer beslenme modellerinde olduğu gibi prensibimiz, doğal besinler ile bedenin tüm ihtiyacını, yeterli ve kaliteli bir şekilde temin etmek. Ancak, eğer gerekli ise gıda takviyelerinin kullanılmasında bir sakınca yoktur. Örneğin önemli bir vitamin eksikliğinin ivedilikle giderilmesi gerekebilir. Beslenme ile bedenin iyileşebilmesi için bazı elzem vitaminlerin gıda takviyeleri yardımıyla kısa sürede yerine konulması, beslenme danışmanlığında zaman zaman tercih ettiğimiz yöntemler arasındadır.

Sporcu beslenme danışmanlığında mümkün mertebe doğal besin kaynaklarını tercih ederiz ve sporcunun yeterli derece gıdayı topraktan gelen doğal besinlerden almasını hedefleriz.

Vegan & Vejeteryan Sporcu Beslenmesi  Mümkün Mü?

Protein meselesi, protein ağırlıklı beslenme efsanesi, sporcu beslenmesinin biraz da sansasyonel bir tarafı olan, popüler  tartışma konularından biridir. Oysaki sporcu için karbonhidrat çok daha önemli. Dolayısıyla vegan ve vejetaryen sporcu beslenmesi mümkün olmakla birlikte çok daha konforlu bile olabilir. Giderek de tercih edildiğini söyleyebiliriz.

Sporcunun protein bağımlısı gibi beslenmesi gerekmez. Bu beslenme modeliyle mutluysa ve doğal kaynaklar elde edilen sağlıklı gıda tüketiyorsa protein ağırlıklı beslenmesinde de bir sakınca elbette yok. Fakat, proteinsiz sporcu beslenmesi mümkündür, bitkisel protein kaynakları ile yeterli protein alımı pek tabii sağlanabilir.

Sporcu Beslenme Danışmanlığı Kimler İçin Uygun?

Başta profesyoneller olmak üzere, amatör ya da spor yapmayı hayat tarzı haline getirmiş, hafta en az iki defa herhangi bir spor branşında antrenman yapan her yaştan kadın ve erkek sporcu beslenme danışmanlığından faydalanabilir. Bizim fikrimiz, bu şekilde spor performansı olan herkes muhakkak sporcu beslenme danışmanlığı almalıdır. Hem yaptığı spordan çok daha iyi faydalanabilmesi hem de bedeninin daha sağlıklı olması için uzman desteği gerekir.

Sporcu Beslenme Danışmanlığı Nasıl İşliyor?

Sporcu beslenmesinde evrensel ölçütlere göre beslenme %60, uyku dengesi %10 ve antrenman %10’luk bir dilime denk gelir. Dengede bir sporcu bünyesi için bu dilimin tamamlanması gerekir ve her branşın dünya literatüründe bir kilo, yağ-kas oranı standardı vardır. Bu bağlamda  sporcunun düzenli olarak ölçümleri yapılır, kan tahlilleri ile vücudun vitamin, mineral durumu ve kan değerleri takip edilir. Beslenme listeleri, sporcunun dünya standartlarına uygun ölçü ve değerleri koruyabilmesi için güncellenir.

Yüz yüze ya da online olarak sporcu beslenme danışmanlığı hizmetinden faydalanabilirsiniz. Türkiye’nin veya dünyanın neresinde olursanız olun, amatör ya da profesyonel olarak sporla ilgileniyorsanız, uzman desteği ile beslenmenizi düzenleyebilir,   potansiyelinizi en iyi şekilde kullanabilirsiniz.

Referanslarımız

BJK Beşiktaş Jimnastik Kulübü

Pınar Demirkaya; Beşiktaş Kadın Futbol Takımı, BJK Spor Okulları ve Beşiktaş Akademi’nin diyetisyeni olarak sporcu beslenmesi alanında çalışmalarına devam etmektedir.   

Türkiye’de sporcu beslenmesinin öneminin kavranması; dünyada olduğu gibi ülkemizde de beslenmenin, sporu destekleyecek şekilde, uzmanlar tarafından ve sporcuya özel olarak planlanmasının yaygın hale gelmesi, bu alandaki çalışmalarının uzun vadede hedefidir. Bu konuda farkındalık yaratmayı, beslenme uzmanı olarak misyonlarının arasında görmektedir.