Fonksiyonel Beslenme Nedir?

Bir eliminasyon diyeti olan fonksiyonel beslenme, bağırsak sağlığını iyileştirmek üzerine kurulu işlevsel ve bütünsel bir beslenme yaklaşımıdır. 

Fonksiyonel tıbbın içinden çıkan fonksiyonel beslenme, sağlık sorunları ve fazla kilo ile beslenme arasındaki direkt ilişkiyi işaret etmesi açısından son derece önemlidir. Bu nedenle sürekli yeni bir diyet türünü öne çıkaran popüler “diyet modasının” bir ürünü olmadığını söylemek gerekir. 

Fakat şunu da eklemek isterim, fonksiyonel beslenme, gıda takviyesi ile beslenmek de değildir. Klasik beslenme ve diyet anlayışlarına göre maliyetli bir beslenme türü olması, fonksiyonel beslenme danışmanlığının maliyetini artırmaz. 

Fonksiyonel beslenme, içeriği ve yöntemi bakımından, sağlıklı beslenmenin temelini oluşturan bilimsel bir bakış açısı olmasına rağmen, satış ve pazarlama politikalarının, beslenme trendlerinin ve diyet furyasının malzemesi haline gelmek tehdidi ile karşı karşıyadır, maalesef. 

Fonksiyonel Beslenme Ne Demek?

Fonksiyonel kelimesi ile kastedilen “işlevsel” olandır. Beslenmenin, işlevsel olarak yeniden ele alınması anlamına gelen fonksiyonel beslenme, tahmin edeceğiniz üzere bir ihtiyaçtan doğar. 

Nedir bu ihtiyaç? Beslenmenin nitelik olarak iyileştirilmesi ve kişiselleştirilmesi şeklinde özetleyebiliriz. Peki,bu ihtiyacın asıl sebebi nedir? Sağlıksız beslenmenin neden olduğu rahatsızlıklar, hazım sorunları ile başlayan gıda intoleransının yol açtığı beslenme zorlukları, hastalıklar ve bütün bunların bir sonucu olarak kilo alma durumu.  

Besinlerin, işlevsel etkilerini araştıran fonksiyonel beslenme, beslemenin işlevsel ve bütünlüklü olarak ele alınması anlamında kullanılan bir beslenme terimidir. 

Fonksiyonel Beslenme Nedir?

Fonksiyonel beslenme, fazla kilolardan kurtulmak ve bütünsel olarak sağlıklı ve zinde hissetmenizi sağlamak amacıyla, biyolojik bireyselliğinize göre sizin için faydalı ve zararlı besinlerin tespit edilip, zararlı olanların beslenmeden elimine edilerek, yararlı besinlerin ağırlıkta olduğu, tamamen kişiye özel olarak hazırlanmış bir diyet türüdür. 

Standart diyetlerde, sağlıklı olarak kabul edilen ama kişiye faydalı olmayan besin türlerinin bir süre için veya kalıcı olarak beslenmeden çıkarılması üzerine kurulu olduğu için fonksiyonel beslenme bir tür elimasyondur. 

Fonksiyonel beslenme özellikle kronik hastalıkların tedavisinde başvurduğumuz bir yöntemdir ve kişinin metabolizma hızını artırmayı, günlük aktiviteler için gerek duyduğu enerjiyi beslenme aracılığıyla elde etmeyi hedefler. 

Fonksiyonel Beslenme Kimler İçin Uygundur?

İsteyen herkes fonksiyonel beslenmeyi deneyebilir veya geçerli beslenme alışkanlığı haline getirebilir. Size faydalı besin gruplarından oluşan öğünler tükettiğinizde, nitelik olarak üstün bir sağlıklı beslenme modeli uygulamış olursunuz. 

Daha da önemlisi, başkaları için faydalı olan ama sizin için yararlı olmayan veya zararlı olan besinler tüketmeyi bırakacağınız için fonksiyonel beslenme, yanlış beslenmenin yol açacağı sağlık sorunlarını ortadan kaldırır ve kilo almak gibi bir sorununuz kalmaz. 

Fonksiyonel Beslenme Hangi Durumlarda İşe Yarar? 

Sindirim sisteminize uygun olmayan besinler tüketmek, bağırsak duvarına zarar verir. Bağırsak duvarının aşınması ve zamanla geçirgen hale gelmesi, vitamin ve mineral eksikliklerine yol açar, vücutta inflamasyon oluşmasını tetikler. Bu durumda kilo almak kaçınılmazdır ve bağışıklık sistemi bu inflamasyona karşı giderek aşırı duyarlı hale gelir.   

Fonksiyonel beslenme, bağırsak duvarının zayıflaması nedeniyle ortaya çıkan vitamin ve mineral eksikliklerinin tedavi edilmesinde başvurduğumuz etkili bir sistemdir. Bu nedenle, fonksiyonel beslenme kimler için uygundur sorusu yerine hangi durumlarda uygulanır sorusuna cevap vermek, daha doğru bir yaklaşım olabilir: 

• Geçirgen bağırsak veya Sibo hastalığında ek tedavi yöntemi olarak kullanılır.
• Otoimmün hastalıkların tedavisinde geçerli beslenme anlayışıdır.
• Otoimmün hastalıklar ve bağırsak sorunları nedeniyle kilo veremeyen kişilerde fonksiyonel beslenme etkili bir beslenme türüdür. 
• Gıda intoleransının tespit edilmesinde ve iyileştirilmesinde fonksiyonel beslenme geçerli yöntemdir. 
• Bağışıklık güçlendirici beslenme, fonksiyonel beslenme üzerine kuruludur.
• Dönemsel ve/veya kronik alerji durumlarının iyileştirilmesinde fonksiyonel beslenmeden yararlanmak mümkündür. 
• Anemi, demir eksikliği, demir bağlama kapasitesinin yetersizliği gibi durumlarda fonksiyonel beslenmeye başvurulur. 
• Kronik yorgunluk, migren, fibromiyalji gibi beslemenin içeriğinden direk etkilenen sağlık sorunlarının tedavisinde kişiye özel fonksiyonel beslenme etkili bir yöntemdir. 

Fonksiyonel Beslenme Nasıl Yapılır?

Fonksiyonel beslenmeye göre besin ilaçtır, beslenme iyileşmenin bir parçası olarak kişiye iyi gelen besinlerden, bedenin ihtiyaçlarını tam olarak karşılayacak şekilde oluşturulur. Buna göre fonksiyonel beslenme söz konusu olduğunda yapılması gereken ilk şey, hastanın şikayetlerini analiz etmektir. 

Fonksiyonel beslenme danışmanlığı almak üzere bize başvuran kişilerden öncelikle detaylı bir kan testi isteriz. Danışanın şikayetleri doğrultusunda kan değerlerinin çok boyutlu değerlendirmesini yaparız. Kan tahlili direk olmasa da, özellikle vitamin eksiklikleri ile dolaylı olarak bağırsakların durumu hakkında fikir verse de, hastanın da isteği bu doğrultuda ise, mikrobiyota testi yapmayı öneririz. 

Mikrobiyota testi, fonksiyonel beslenmede ihtiyacımız olan bütün bilgiye ulaşmanın en kolay yoludur. Size iyi gelen ve yaramayan tüm besinler hakkında detaylı bir rapor sunulur ve hangi besin gruplarına karşı gıda intoleransı olduğunu, en iyi şekilde tespit edilmemizi sağlar. 

Bu detaylı analiz sonrası, öncelikle doğal besin kaynakları olmak üzere fonksiyonel besinler ve gerekli olan gıda takviyelerini içeren, kişiye özel bir beslenme listesi oluşturularak, fonksiyonel beslenmeye geçilir. 

Fonksiyonel Beslenmede Ne Yenir, Ne Yenmez?

Fonksiyonel beslenme temelde gluten, süt ve süt ürünleri ile lektin içeren besinlerin eliminasyonu üzerine kuruludur. 

Buna göre fonksiyonel beslenmede yasaklı yiyecekler şunlardır: 

• Un ve unlu mamüllerin tamamı 
• Buğday, çavdar, arpa gibi gluten içeren tahıllar ve bunları içeren ekmek ve diğer ürünler 
• Süt ve süt ürünleri 
• Paketli gıdalar 
• İşlem görmüş et ve et ürünleri 
• Kuru baklagiller ve bunların unları
• Makarna 
• Dondurulmuş gıdalar  

Yukarıda saydıklarımın dışında kalan taze mevsim meyve sebze ve meyveleri, temiz hayvancılık prosedürlerine uygun yetiştirilmiş hayvanlardan elde edilen hayvansal ürünler, yağlı tohumlar ve sağlıklı yağlar, fonksiyonel beslenmede tükettiğimiz temel gıdalardır. 

Fonksiyonel Besinler

Fonksiyonel besinler diye bir kavram ne kadar doğru olur bilemiyorum çünkü bu listeye girmiş meyvelerden örneğin çilek ya da kivi, aynı zamanda alerjik meyvelerdir. Dolayısıyla böyle bir liste vermek istemem. 

Gene de fonksiyonel beslenmede ne yenir sorusuna cevap vermek gerekirse, kısaca söyle bir liste yapabiliriz:

• Doğal besicilik kaynaklarından elde edilen sığır veya kuzu eti 
• Evde yapılmış ilikli kemik suyu 
• Doğal beslenen ve gezen kümes hayvanlarının eti 
• Doğal beslenen ve gezen tavuk yumurtası 
• Deniz balıkları 
• Avakado 
• Ekşi mayalı karabuğday ekmeği 
• Chia tohumu 
• Keten tohumu 
• Çiğ fındık, ceviz ve antep fıstığı
• Zeytin ve zeytinyağı 
• Soğuk sıkım ayçiçek yağı 
• Doğal tarım yöntemleriyle yetiştirilmiş mevsiminde sebze ve meyveler 
• Fermente turşu 

Fonksiyonel Beslenmenin Faydaları 

Fonksiyonel beslenme, doğru diyet ve aralıklı oruç ile kombine edilerek uygulandığı takdirde birçok hastalığı iyileştirmekle sağlamakla kalmaz, kalıcı olarak kilo vermenizin de en sağlıklı yoludur. 

• Kişiye özel eksiksiz beslenme modelidir. 
• Şeker hastalıklarının tedavisinde etkilidir. 
• Otoimmün sistem hastalıklarının iyileştirilmesinde kullanılan geçerli beslenme modelidir. 
• Daha enerjik ve zinde hissetmenizi sağladığı için spor ve egzersiz yapmayı kolaylaştırır, günlük aktivite için gereken enerjiyi artırma özelliği vardır. 
• Vücudun kendi kendini onarma, hücre yenileme  ve gençleştirme mekanizmalarını destekler. 

Fonksiyonel Beslenmede Kullanılan Takviyeler 

Gıda takviyeleri, ancak kan tahlili yapıldıktan sonra kişinin gereksinimlerine göre belirlenebilir. Bu nedenle fonksiyonel beslenmede kullanılan besin takviyeleri diye bir liste vermek doğru olmaz. 

Ayrıca öncelikli hedefimiz, vücudun ihtiyacı olan tüm vitamin ve mineralleri, doğal besin kaynaklarından elde etmek olmalıdır. Yetersiz kaldığı noktada, bağırsak duvarı iyileşene ve sağlıklı bir bağırsak emilimi sağlayana kadar, bazı önemli vitaminler için gıda takviyelerine başvurmak mümkündür. 

Fonksiyonel beslenmenin sağladığı konforlu kilo verme ve iyileşme süreçleri hakkında detaylı bilgi almak için, bizimle iletişime geçebilirsiniz.

• About
• Latest Posts

Pınar Demirkaya

Beslenme Uzmanı ve Diyetisyen Pınar Demirkaya, eğitimini tamamladıktan sonra erken yaşta klinik şef olarak çalışmış ve mesleğine duyduğu tutkuyu başarıları ile perçinlemiştir.

Pınar Demirkaya, deneyimli bir beslenme uzmanı olarak kendi beslenme ve danışmanlık merkezinde, danışanlarının ideal vücut ağırlığına ve sağlıklı beden durumlarına kavuşması için çalışmalarını sürdürmektedir.

Latest posts by Pınar Demirkaya (see all)

• Bayramda Nasıl Beslenmeliyiz? - 29 Mart 2025
• Romatoid Artritte Beslenme - 26 Mart 2025
• Kilo Vermek İsteyenlerin Sık Yaptığı 10 Hata - 23 Mart 2025