GAPS Diyeti

GAPS diyeti, bir kilo verme diyeti değil. Psikolojik rahatsızlıkları tedavi etmek için bağırsak sağlığını iyileştirmede kullanılan bir beslenme protokolü.

Psikolojik, nörolojik birçok rahatsızlığın altında yatan asıl sebebin geçirgen bağırsak hastalığı nedeniyle vücudun toksik hale gelmesi olduğunu düşünen Dr. Natasha Campbell, GAPS diyeti, otizmli oğlunu besinlerle tedavi etmenin bir yolunu ararken geliştirmiştir.

Bağırsak sağlığı ile nörolojik ve ruhsal durumlarımız arasında direkt bir bağ olduğunu bugün artık çoğumuz biliyor. İkinci beyin derken bağırsağı kast ettiğimizi ve “beyin” derken abartmadığımızı, günümüzde kabul etmek kolay fakat GAPS diyetinin ilk defa konuşulmaya başlandığı iki binli yıllarda, bu bilgiler, tabiri caizse sansasyonel bulunmuştu.

GAPS Ne Demek?

Gut and Psychology Syndrome, kelimelerinin kısaltması olarak kullanılan GAPS, Türkçe ‘ye “ Bağırsak ve Psikoloji Sendromu” olarak çevrilir. Beslenme ve nöroloji alanında çalışmalar yapan Doktor Natasha Campbell tarafından geliştirilen GAPS Beslenme Protokolü, 2004 yılında basılan GAPS Diyet kitabının tüm dünyada büyük ilgi görmesinin ardından popüler diyetler arasına girer.

Bağırsak sağlığı konusunda farkındalık geliştikçe, geçirgen bağırsak daha fazla kişi tarafından konuşulmaya başladıkça, insanlar bağırsaklarına probiyotik yüklemeleri yapmaya ve GAPS diyeti daha yaygın bir şekilde uygulamaya başlar. Popülaritesi arttıkça kilo vermek için GAPS diyeti yapanlar da çoğalır.

GAPS Diyeti Nedir?

GAPS diyeti bir eliminasyon diyetidir; şeker, baklagiller, tahıllar, süt ve süt ürünleri, nişastalı sebzeler beslenmeden uzun süreliğine tamamen çıkarılır. Bunun yerine evde yapılmış kemik suları, sebze suları, hayvansal gıda ve yağlar içeren bir beslenme planı uygulanır. Bu beslenme modeli ile bağırsak duvarını iyileştirmek ve böylece kişinin psikolojik olarak sağlıklı olmasına katkı sunmak, GAPS diyetinin amacıdır.

Özellikle süt ve süt ürünlerinin tüketilmemesi, pastörize süt ve süt ürünlerinin bağırsak ve sindirim sistemine zarar verdiği fikrinden ötürü GAPS, çocuklarda beslenme yetersizliğine neden olmakla suçlanmıştır.

GAPS diyeti, beslenme uzmanları ve hekimler arasında tartışmalı bir beslenme protokolüdür. Hayvansal gıda yoğunluklu bir beslenme olması sebebiyle herkes için uygun olmadığını söylemekte yarar var.

Otizm, ADD (dikkat eksikliği), bipolar bozukluk, obsesif kompulsif bozukluk gibi birçok hastalığın tedavisinden beslenme modeli olarak GAPS Beslenme Protokolü, kullanılmaya devam edilmektedir.

GAPS Diyeti Nasıl Yapılır?

GAPS diyetinin uygulama süreci uzundur. Bağırsak duvarının iyileşmesi için gereken süre 1 yıla kadar çıkabilir, daha uzun sürmesi de mümkündür.

GAPS, üç temel aşamadan oluşur:

• GAPS Giriş Diyeti.
• Tam GAPS.
• GAPS Çıkış Diyeti.

GAPS diyetinde kısıtlama getirilen gıdaların tüketilmesine hiçbir şekilde izin verilmez. Minik miktarlar dahi eliminasyonu ve dolayısıyla bağırsak florası bozacağı için GAPS diyeti keskin bir diyettir.

GAPS Giriş Diyetinin 6 Aşaması 

Her aşama belli bir süre boyunca, bağırsak reaksiyonları iyileşene kadar uygulanır ve sonraki aşamaya öyle geçilir. Her aşamada, bahsi geçen gıdalar beslenmeye dahil edilir.

1. Aşama: Ev yapımı kemik suyu, fermente sebze suları, ev yapımı kefir ve yoğurt, nişastasız haşlanmış sebze, haşlanmış et veya balık. Su, zencefilli ballı çay, papatya çayı.

2. Aşama: Organik yumurtanın sarısı, güveçte et ve sebze, fermente balık, ev yapımı tereyağ veya ghee.

3. Aşama: Avakado, fermente lahana turşusu, fermente sebzeler, probiyotik takviyeler.

4. Aşama: Soğuk sıkım zeytinyağı, ızgara et, GAPS ekmeği, taze sıkılmış sebze suyu.

5. Aşama: Çiğ sebzeler ve yeşillikler, taze sıkılmış meyve suyu, pişmiş elma püresi.

6. Aşama: Çiğ meyveler, kurutulmuş meyveler.

Tam GAPS Diyeti

Sindirim sisteminin ve bağırsak duvarının tamamen iyileştiğinden emin olduktan sonra ikinci aşamaya, Tam GAPS diyetine geçilir. Bu aşamada hala diyetin yasaklı gıdaları tüketilmez. Beslenmeye GAPS kapsamında yenilebilen diğer gıdalar eklenir.

Yumurtanın tamamı, sarımsak, hindistan cevizi yağı, az miktarda fındık ve fındık unu ile yapılmış GAPS tarifi unsuz atıştırmalıklar ile Tam GAPS Diyeti en az 6 ay sürdürülür.

GAPS Çıkış Diyeti

Diyetin son aşamasıdır. Beslenmeye diğer besin gruplarının adım adım eklenmesiyle GAPS diyetinden çıkılır.

Tüm gıdalar birden değil küçük porsiyonlar şeklinde ve deneme yapılarak yeniden tüketilebilir. Bağırsaklarda olumsuz tepki izlenmeli, devam eder ya da şiddetlenirse besine ara verilmelidir.

GAPS diyeti tamamladıktan sonra tekrar rafine şeker ve karbonhidrat içeren işlenmiş gıdalarla beslenmeye geri dönmek, aynı sorunların tekrar etmesine neden olacağı için pek önerilmez.

GAPS Diyetinde Ne Yenir?

Endüstriyel paketli gıdaların içindeki koruyucular ve diğer kimyasallar bağırsak duvarından geçip tüm vücuda yayıldığı için GAPS diyetinde tüm beslenme içeriği evde yapılan, doğal gıdalardan oluşmak zorundadır. 6 ay ile 2 yıl arasında sürebilen GAPS diyeti boyunca izin verilen gıdalar:

• Kemik suları.
• Sebze suları.
• Et, kümes hayvanları, balık.
• Organik yumurtanın sarısı.
• Fermente gıdalar.
• Prebiyotikler& Probiyotikler.
• Yeşil yapraklı sebzeler.
• Meyveler.
• Zeytinyağı ve tohum yağları.

GAPS Diyetinde Neler Yasak? 

Genel olarak sağlığa zararlı olduğu konusundan hemfikir olduğumuz işlenmiş, rafine gıdalar GAPS diyetinde yasaklılar listesinin başında gelir.

• Rafine şeker, tatlandırıcılar ve diğer şeker formları.
• Tüm tahıllar.
• Alkol.
• İşlenmiş paketli hazır gıdalar.
• Süt.
• Pastörize süt ürünlerinin tamamı.
• Kuru baklagillerin tamamı.
• Kahve.
• Soya ve soya ürünlerinin tamamı.
• Çay.
• Kakao.
• Yerfıstığı.

Kimler GAPS Diyeti Yapabilir?

GAPS diyeti doktor önerisi ve gözetiminde yapılması gereken, önemli gıda sınırlamaları olduğu için öncesinde kişinin kan değerleri incelenmeden yapılması önerilmeyen bir diyeti türüdür. Hayvansal yağların yoğun olarak tüketiliyor olması sebebiyle kolesterol problemi olan, orta yaşın üzerindeki kişilerde GAPS diyet önerilmez.

Vegan, vejetaryenler için uygun değildir!

GAPS Diyeti Kilo Verdirir Mi?

GAPS, bağırsak ve psikolojinin ilişkisi üzerinde çalışan daha çok nörolojik ve psikolojik iyileşmeyi hedefleyen bir beslenme protokolüdür, kilo verdirmek gibi bir amacı yoktur. Buna karşılık karbonhidrat, şeker ve paketli işlenmiş gıdaların sınırlandırıldığı tüm diyetlerde olduğu gibi GAPS diyeti de kilo verdirebilir.

GAPS Diyeti Zararlı Mıdır?

GAPS diyetinin tespit edilmiş ve ispatlanmış herhangi bir zararı olmamasına karşılık hayvansal gıda ağırlıklı bir beslenme türü olması sebebiyle kimi beslenme uzmanları ve hekimler tarafından uzun süreler yapılması uygun bulunmaz. GAPS gibi gıda sınırlaması keskin diyetler her metabolizmada farklı sonuçlar ortaya çıkarabilir ve beslenme uzmanlığı gıda çeşitliliğinden ve besin dengesinden yanadır.

• About
• Latest Posts

Pınar Demirkaya

Beslenme Uzmanı ve Diyetisyen Pınar Demirkaya, eğitimini tamamladıktan sonra erken yaşta klinik şef olarak çalışmış ve mesleğine duyduğu tutkuyu başarıları ile perçinlemiştir.

Pınar Demirkaya, deneyimli bir beslenme uzmanı olarak kendi beslenme ve danışmanlık merkezinde, danışanlarının ideal vücut ağırlığına ve sağlıklı beden durumlarına kavuşması için çalışmalarını sürdürmektedir.

Latest posts by Pınar Demirkaya (see all)

• Magnezyumun Farklı Formları ve Faydaları - 19 Kasım 2024
• Diyetin İlk Haftası Neden Kabızlık Yaşanır? - 16 Kasım 2024
• İnatçı Karın Yağları için Ne Yapmalıyım? - 13 Kasım 2024

GAPS Diyeti