Demir eksikliği tedavisi işe yarasın istiyorsak, demir eksikliği nasıl giderilir sorusunu yanıtlamadan önce demir eksikliğinin nedenini bilmek zorundayız!
Demir eksikliği anemisi, kansızlık ve B12 eksikliğine neden olduğu için romatizmal ağrılar, halsizlik, enerji yetersizliği, kalp rahatsızlıkları, nefes açlığı gibi birçok birçok hastalığın yolunu açar. Demir eksik olduğunda beden fonksiyonları yeteri kadar ve iyi bir şekilde çalışamaz. Dolayısıyla demir eksikliği tüm vücut sistemlerini olumsuz etkiler.
Tüm dünyada çok yaygın olarak gözlemlenmesinin yanı sıra kadınlar arasında neredeyse kabul edilmiş, kanıksanmış durumdadır. Oysaki beslenme ile demir eksikliğini tedavi etmek mümkün.
Demir eksikliğinin neden olduğu olumsuzlukları ve nedenlerini detaylandırdıktan sonra beslenmeden kaynaklanan demir kaçaklarını ve bu kaçağı nasıl kapatabileceğimizi konuşalım.
Demir Eksikliği
Demir eksikliği, birçok hastalığa neden olan ve günlük yaşam konforunu önemli ölçüde düşüren önemli bir sağlık problemidir. Çocuklarda, kadınlarda, gebelerde, yaşlılarda çok sık karşılaştığımız bir durumdur ve maalesef gerektiği kadar önemsenmez.
Oysaki başka yöntemlerle tedavi edilmeye çalışılan çoğu hastalığın altında yatan neden demir eksikliğidir ve yapılması gereken demir depolarının dolmasını sağlayacak bir beslenme ve demir eksikliği ilaç tedavisidir.
Demir eksikliğinin giderilmesinde hekim ve diyetisyen dayanışması en iyi sonucu en kısa sürede almamızı sağlar. Demir eksikliği, bağırsak duvarındaki bir kaçaktan kaynaklanıyorsa beslenmeyi iyileştirmeden demir eksikliğini kalıcı olarak tedavi edemeyiz. Demir eksikliği ilaçları ile yapılan tedaviler bir süre için işe yarasa da tekrar eden demir eksikliğine neden olacaktır.
Demir Eksikliği Nedir?
Demir, beslenme yoluyla dışarıdan aldığımız bir mineraldir. Demir eksikliği, besinlerden aldığımız demir mineralinin yetersiz olması durumudur. Vücudumuzda demir minerali eksik olduğunda kırmızı kan hücresi dediğimiz alyuvarların sayısı azalır. Demir eksikliğinin hemoglobin değerini düşürmesinin nedeni, kandaki oksijen miktarını da artırmakla yükümlü olan alyuvarların azalmasıdır diyebiliriz.
Vücudumuzun Hemoglobin üretebilmesi için demire ihtiyacı vardır. Hemoglobin aynı zamanda oksijen taşıyan proteindir. Demir eksikliği, alyuvarların hemoglobin üretimini olumsuz etkilediği için dokularda oksijen yetersizliğine neden olur ki hücrenin metabolizma hızının yavaşlamasında başlıca etkenlerden biri, oksijen yetersizliğidir.
Demir, hücre için temel enerji kaynaklarından biri olduğundan, demir eksikliği demek hücrenin üretim kabiliyetinin azalması, metabolizmanın yavaşlaması, ısının düşmesi ve kendi kendini onarma faaliyetlerinin sekteye uğraması demektir.
Demir Eksikliği Anemisi
Yetişkinlerde demir eksikliği anemisi tıbbi olarak, ergenlik döneminin ardından yapılan kan sayımında hemoglobin değerinin erkeklerde 13 g/dl kadınlarda 12 g/dl altına düşmesi durumudur.
Bu, dünya sağlık örgütü tarafından kabul edilen alt sınırdır, evrensel standarttır. Fakat her bünyede bu yeterliliğin değişken olduğunu kan değerleri bu seviyelerin çok çok altında olduğu halde günlük hayatında demir eksikliğinin olası etkilerini minimal derecelerde hisseden vakalardan biliyoruz.
Tedavi edilmediği takdirde uzun vadede kilo kontrol sorunları, tiroid düzensizlikleri, kadınlarda adet kanamasında düzensizlik ve hormonal bozukluklara kadar varan etkileri olduğunu bildiğimiz demir eksikliği anemisi aynı zamanda sadece yetişkinler arasında değil çocuklarda da çok sık rastladığımız bir beslenme yetersizliği sorunudur.
Demir Eksikliği Neden Olur?
Demir eksikliği, beslenmenin yeterli miktarda demir minerali içerecek şekilde yapılmaması nedeniyle oluşabileceği gibi herhangi bir nedenle vücudun demiri tutamıyor olmasından da kaynaklanabilir.
Demir bakımından zengin beslendiği halde demir yetersizliği ile mücadele edenlerin sayısı hiç de az değildir.
İnce bağırsakta kaçak varsa ve/veya mide asiti yetersizse, besinlerden aldığımız demiri vücutta tutmak zorlaşır. Adet döngüsü, kadınların çoğunda demir eksikliğine neden olur. Doğum, düşük, emzirme dönemleri da aynı şekilde kadın genetiğinin demir yetersizliğini açıklayan sebeplerdir.
- Yetersiz beslenme.
- Demir yapan gıdanın yanlış tüketilmesi.
- Demir eksikliğine neden olan diyetler.
- Genetik yatkınlık.
- Aşırı adet kanaması.
- Geçirgen bağırsak, çölyak.
- Candida ve diğer mantar türleri.
- Gebelik.
- Emzirme.
- Demirin işlenmesi ve depolanması için gereken C vitamini gibi vitaminlerin yeterince alınmaması.
Bu saydıklarımız demir eksikliğinin en sık rastladığımız nedenleri olmakla birlikte, birçok başka sebeple vücutta demir eksikliği ortaya çıkabilir.
Demir Eksikliği Belirtileri
Demir eksikliğinin neden olduğu halsizlik ve yorgunluk durumunu, günlük enerji yönetimi ile bir şekilde tolere ettiğimiz için demir eksikliği tespit edildiğinde genellikle ileri aşamalara gelmiş olur. Hücre aç kaldığından metabolizma hızı düşer, oksijen yetersizliği enerjinin düşmesine neden olur. Şeker ve tatlı yiyerek, kafein alarak başa çıktığımız şey demir eksikliği olabilir.
Demir eksikliğinin metabolizmik ve diğer belirtileri arasından en yaygın olanları söyle sıralayabiliriz:
- Halsizlik, sürekli yorgunluk, hareket etmekte zorlanma, hareket etmede isteksizlik.
- Çabuk yorulma, nefes nefese kalma.
- Baş dönmesi, ani göz kararması, kulakta çınlama.
- Baş ağrısı.
- Üşüme.
- Saç dökülmesi, saç tellerinin zayıflaması.
- Zayıf tırnaklar.
- Cilt kuruluğu, soluk ten rengi.
- Konsantrasyon zorlukları.
- Depresyona eğilimli ruh hali.
- Uyku problemleri, yorgun uyanma, sürekli uyku hali.
Demir Eksikliği Kilo Yapar Mı?
Demir eksikliği direk değil ama dolaylı olarak kilo almaya neden olabilir daha doğrusu kilo vermeyi zorlaştırır. Özellikle B12 vitamini eksikliğine yol açıyor olması nedeniyle kilo almayı kolaylaştıran bir ortam yarattığını söyleyebiliriz.
Diyete başlarken kontrol ettiğimiz birkaç önemli değerden biri de demir türlerinin depo durumudur. Demir eksik olduğunda, alyuvar sayısı azaldığı ve hücreye ulaşan oksijen miktarı düştüğü için, bir tür hücresel açlık meydana gelir. Özellikle egzersiz programı ile yapmaya çalıştığımız hücrenin oksijen oranını yükseltmek ve demir eksikliğinden kaynaklanan oksijen açlığını, spor ve egzersiz ile dışarıdan desteklemek şeklinde açıklanabilir.
Demir eksikliği özellikle halsizlik ve hareket etmede isteksizliğe neden olduğu için kilo vermeyi zorlaştırır. Hormonal yapı sağlıklı olmadığında kilo almak kolaylaşır. Demir, vücudun hormonal dengesi açısından son derece önemli bir mineraldir ev eksikliği kilo yapabilir.
Demir Eksikliği Nasıl Giderilir?
- Demir eksikliğinin nedenleri tespit edilmelidir.
- Demir kaçağına neden olan mide ve bağırsak sorunları tedavi edilmelidir.
- Demir bakımından zengin bir diyet uygulanmalıdır.
- Demir yapımını destekleyici özelliği olan, C vitamini bakımından zengin besinler, demir içeren besinlerle birlikte tüketilmelidir.
- Pişirme yöntemleri demir mineraline zarar vermeyecek şekilde revize edilmelidir.
- Düzenli egzersiz ve spor demir eksikliğinin neden olduğu kısır döngüyü kırdığı için önemlidir.
- Kahve ve çay tüketimi sınırlandırılmalıdır.
- Yoğurt, peynir gibi kalsiyum içeren gıdalar demir minerali içeren besinlerle birlikte alınmamalıdır.
Demir Eksikliğinde Ne Yemeli?
Demir eksikliğine ne iyi gelir sorusuna her diyetisyen ya da hekim, savunduğu beslenme politikasına da bağlı olarak farklı yanıtlar verebilir ve bu gayet normaldir.
Sebze ağırlıklı beslenmenin sağlıklı olduğunu düşünen bir beslenme uzmanı doğru şekilde pişirildiği ve tüketildiği takdirde bitkisel demir kaynaklarının, demir eksikliğini tedavi etmede yeterli olacağını söyleyecektir. Fakat et yemeden demir eksikliğinin gideremeyeceğini savunan ve bu savlarını bilimsel araştırmalarla destekleyen beslenme uzmanları ve hekimler de söz konusudur.
Bu noktada hastanın beslenme tercihleri ve demir eksikliğinin nedenleri gibi önemli parametreleri de göz önüne alarak, kişiye özel reçeteler hazırlamanın, çok daha doğru bir yaklaşım olacağını düşünüyoruz.
En nihayet demir eksikliği bir beslenme yetersizliğidir. beslenme hataları sonucu ortaya çıkan bir sağlık sorunudur ve beslenmenin düzenlenmesi ile tamamen iyileştirilmesi mümkündür.
Pınar Demirkaya, deneyimli bir beslenme uzmanı olarak kendi beslenme ve danışmanlık merkezinde, danışanlarının ideal vücut ağırlığına ve sağlıklı beden durumlarına kavuşması için çalışmalarını sürdürmektedir.
- Magnezyumun Farklı Formları ve Faydaları - 19 Kasım 2024
- Diyetin İlk Haftası Neden Kabızlık Yaşanır? - 16 Kasım 2024
- İnatçı Karın Yağları için Ne Yapmalıyım? - 13 Kasım 2024
Diyet programı alabilirmiyim
Kişisel beslenme danışmanlığı için 0536 977 75 20 numaralı klinik hattımızdan bilgi alabilirsiniz.