Çocuklarda beslenme, yeme problemi nedeniyle ortaya çıkan gelişim gerilikleri ya da kilo kontrol sorunlarından bağımsız, başlı başına önemli bir konu.
Fakat çoğu zaman çocuklar kilo aldığında ya da zayıf kaldığında bu konu ile ilgilenme gereği ortaya çıkıyor ya da çocuğun boyu uzamadığında aile tedirgin olup bir çocuk doktoruna ve/veya beslenme uzmanına başvuruyor.
Oysa çocuklukta beslenme, bir çocuğun ergenliğini ve geleceğini belirleyen son derece önemli bir konu. Maalesef bu konuda hala daha yeteri kadar duyarlı, bilinçli olduğumuzu söylemek zor.
Bu nedenle çocuklarda sağlık beslenme nasıl olmalı, çocuklarda dengeli beslenme ne demek ve ne derece önemli, çocuklarda yeme problemi varsa bu duruma nasıl yaklaşmak gerekir gibi soruları sormaya devam etmeliyiz. Çocuklara kulak vermeli, yemek yeme gibi son derece önemli bir konuyu, tabağını bitirmek gibi bir “kurala” hapsetmekten vazgeçmeliyiz.
Çocuklarda Beslenme Nasıl Olmalı?
Tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da beslenme kişiye özel metabolik bir konudur. Tıpkı yetişkinler gibi çocukların da yemekten hoşlandıkları şeyler vardır, onlarında bir damak zevki ve yiyeceğini seçme hakkı olduğunu her zaman hatırlamalıyız.
Yaş, cinsiyet, genetik faktörler ve günlük yaşam alışkanlıkları da tıpkı yetişkinliklerde olduğu gibi çocuklarda beslenme modelleri üzerine belirleyici kriterlerdir. 0-3 yaş grubundaki çocukların beslenme gereksinimleri ile 6-9 yaş grubundaki çocukların ihtiyaçları farklıdır. Sporla ilgilenen bir çocukla hareket etmeye istekli olmayan bir çocuk için de beslenmenin yaş grubu dışında farklı kriterlere göre değerlendirilmesi ve ona göre planlanması gerekir.
Peki çocuklarda beslenme genel olarak nasıl olmalı? Çocuklar neyi, ne kadar yemeli? Gelin, temel besin maddeleri üzerinden çocuklarda sağlıklı ve dengeli beslenme neleri, ne kadar içermeli sorusuna biraz daha detaylı cevap vermeye çalışalım…
-
Sebzeler
Çocuklar ve sebze, yakınlaşması zor bir ikili gibi görünebilir. Özellikle de fast food yemeye alışkın bir aile ya da sosyal çevrede büyümüşse! Çünkü yeme alışkanlıkları, birlikte yemek yediğimiz kişilerden, ailenin yeme alışkanlıklarından ve damak zevkinden fazlasıyla etkilenir.
Üstüne bir de ödül olarak hamburger ısmarlıyorsak, çocuk sebze yemeyi ceza olarak algılayabilir.
Peki çocuklar ne kadar sebze yemeli? Öğünün dörtte biri sebzelerden oluşacak şekilde, mevsiminde sebzeler arasından, onun da sevdiği sebzeleri seçebilirsiniz. Renk çeşitliliği sağlamak, çiğ ya da az pişmiş/ buharda pişmiş gibi alternatifler sunarak, gene çocuğun tercih etmesini sağlamak, özellikle sebze yemekten hoşlanmayan çocuklara yardımcı olabilir.
-
Meyveler
Meyve, çocukların beslenmesinde en doğal enerji kaynağımız. Ara öğünlerde, sabah kahvaltısında meyve tüketmesini sağlayarak hem günlük vitamin ve enerji ihtiyacını karşılayabilir hem de bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olabilirsiniz.
Çocuklarda meyve tüketimi konusunda dikkat edilmesi gereken iki önemli noktadan biri mevsiminde meyve tüketimine özen göstermek, diğeri ise hep aynı meyveler yerine besin ve vitamin çeşitliliği sağlayacak şekilde farklı meyveler tercih etmek.
Çocuklarda meyve porsiyonu ara öğünlerde bir elma, bir muz ya da yarım elma yarım muz gibi ortalama bir meyveye denk gelecek şekilde hazırlanabilir. Kahvaltıda tabağın dörtte biri meyvelerden oluşabilir.
Meyve ile birlikte belli miktarda ceviz, badem gibi kabuklu çiğ yemişler tüketmek, meyve şekerini dengelemek açısından önemli bir detay olduğunu çocuklar için de hatırlamakta fayda var.
-
Süt Ürünleri
Çocuklar süt ve süt ürünleri tüketmeli mi sorusu beslenme, tıp, genetik bilimi, ekoloji ve birçok bilimsel alanda devam eden büyük bir tartışma konusu. Özellikle endüstriyel pastörize sütler çocuklar için iyi mi kötü mü, bu soruya cevap vermek birçok açıdan zor.
Peki ne yapacağız? Çocuklara süt, süt ürünü verecek miyiz? Burada bizim yaklaşımımız annenin ve çocuğun tercihlerine göre, mümkün olduğu kadar organik ya da temiz hayvancılık ürünlerini tercih etmek. Keçi, manda, koyun gibi görece daha sağlıklı olduğunu düşündüğümüz sütlerden yapılmış peynir ve mümkünse ev yoğurdu tüketmek.
-
Öğün Sayısı
Çocuklar, biz yetişkinlere göre daha hareketlidirler. Okul nedeniyle güne daha erken başlarlar ve eğitim aldıkları için günün erken saatlerinden itibaren kalori harcamaya başlarlar.
Bu nedenle kahvaltı, ara öğünler, öğle yemeği ve akşam yemeği olmak üzere üç ana öğün ve gerekli olan ara öğünler şeklinde beslenmeleri genel yaklaşımdır.
-
Ara Öğün
Çocuklarda ara öğün bebeklik döneminde ve altı yaşına kadar annenin takip etmesi gereken bir konudur çünkü çocuk açıktığını henüz kendisi takip edemiyor, ifade edemiyor olabilir.
Okul çağındaki çocuklarda ara öğün, ders arasında diğer çocuklarla birlikte yapılan bir aktiviteye dönüştüğü için sağlıksız paketli gıdalar ya da bilinen adıyla abur cubur tüketimi gibi başka dinamikler eklenir. Bu noktada çocuğa yasak getirmeden aşırıya kaçmasını engelleyecek şekilde yardımcı olmak, sağlıklı atıştırmalıklarla ara öğün bilinci vermek önemlidir.
Çocuklarda Sağlıklı ve Dengeli Beslenme Önerileri
Beslenme, yetişkinler dünyasında giderek daha önemli bir konu haline geliyor ya da moda deyimle beslenme konusundaki farkındalığımız giderek artıyor. Çünkü, sağlıklı ve dinç kalmanın, iyi bir şekilde yaş almanın ve hastalıklardan korunmanın beslenmeyle direkt alakalı olduğunu yeniden öğreniyoruz.
Çocuklarımızın beslenmesi için de temel bakış açısı bu doğrultuda olmalı ve onları şimdiden sağlıklı beslenme ile tanıştırmalıyız.
Gelecekte kilo kontrol problemleri, otoimmün hastalıklar gibi sorunlar yaşamasını istemiyorsak çocukların beslenmesine yatırım yapmalı, ne yediğinin farkında olan bireyler olarak yetişmelerine yardımcı olmalıyız. Daha da önemlisi yemek yemeyi bir ödül/ceza konusu olmaktan çıkarmalıyız.
Bu noktada işinizi kolaylaştıracak birkaç pratik öneri paylaşmak isteriz:
-
Bebeklere Avokado
Öncelikle, nadiren de olsa avokado alerjisi diye bir şey olduğunu hatırlatmak isteriz. Bebeklere ve çocuklara herhangi bir besini vermeye başlamadan önce küçük bir miktarlarda yedirip, alerji efektini takip etmek gerekir.
Avokado en sağlıklı bitkisel yağ kaynaklarından biridir. Bebekler ve çocuklar için beslenmenin demirbaşı olabilecek bir meyve olduğunu söyleyebiliriz. Üstelik hem tatlı hem tuzlu formda tüketmek, çeşitli lezzetler yaratmak mümkün.
-
Pirinç Yerine Bulgur
Karbonhidrat insanoğlunun yemekten en zevk aldığı besin grubu evet ve çocuklar da tıpkı bizler gibi pilav yemeğe bayılıyor.
Sorun şu ki pirinç şeker oranı yüksek, lif oranı düşük, değersiz bir karbonhidrat kaynağı. Bu yüzden de pirinç yerine bulgur gibi vitamin değeri daha yüksek bir tahıl, tercih etmekte fayda var.
-
Birlikte Yemek Yemek
Ailece yemek yemeyi bir aktivite bir tür buluşma haline getirmek ve çocuğun sofradaki varlığını önemsemek, çocuklarda beslenmenin hem fiziksel hem de duygusal olarak faydasını artıran en önemli şeylerin başında geliyor. Bu konuda özenli olmak, çocuklarda beslenmeyi desteklemenin en kolay ve en etkili yolu.
-
Çocuklara Yemeğini Seçme Hakkı
Çocuklara faydalı şeyler yedirme kaygısı çok anlaşılır bir ebeveyn endişesi olmakla birlikte çoğu zaman yeme bozukluklarına ve/veya kilo kontrol sorunlarına neden oluyor.
Çocuklara ne yiyeceklerini seçme hakkı tanımak, tabağın bir kısmında söz hakkı olmasına izin vermek ve onun için faydalı olan besinlerle yemekten hoşlandıklarını bir araya getirmek, basit ve çok etkili bir çözüm.
-
Yiyeceği Miktara Çocuk Karar Verebilir mi?
Çok yersen çabuk büyürsün dediğimizde, az yersen büyüyemezsin dediğimizin farkında değiliz belki fakat çocuklar bunu duyar, yakalar ve büyümek istemeyen bir çocuk, yemek yemeyi reddedebilir.
Tabağa az miktarda yemek koymak, çocuğun yemeğini bitirmesini ve istiyorsa tekrar yemek almasını sağlar ki bu her açıdan olumlu bir motivasyon yaratır.
Çocuklarda Beslenme Danışmanlığı
Çocuklarda obezite, beslenme yetersizliğine bağlı gelişim geriliği, yeme bozukluğu gibi sorunlar söz konusu ise vakit kaybetmeden bir çocuk doktoruna ve beslenme uzmanına başvurmak gerekir.
Çocuğunuzun dengeli ve sağlıklı beslenmesi için uzman desteği almak, ileride ortaya çıkabilecek beslenme sorunlarını ortadan kaldırır ve güçlü bir bağışıklık sistemi yaratmak açısından önemli bir sağlık yatırımıdır.
Pınar Demirkaya, deneyimli bir beslenme uzmanı olarak kendi beslenme ve danışmanlık merkezinde, danışanlarının ideal vücut ağırlığına ve sağlıklı beden durumlarına kavuşması için çalışmalarını sürdürmektedir.
- Magnezyumun Farklı Formları ve Faydaları - 19 Kasım 2024
- Diyetin İlk Haftası Neden Kabızlık Yaşanır? - 16 Kasım 2024
- İnatçı Karın Yağları için Ne Yapmalıyım? - 13 Kasım 2024